Zabawa z psem: Mata węchowa – Jak wykorzystywać, do czego się przydaje, jak wykonać?
Spis treści
Zabawa z psem: Jak wykorzystywać matę węchową?
Z roku na rok poszerza się nasza wiedza dotycząca psów, ich potrzeb czy zachowania. Uczymy się czytać ich mowę ciała, poświęcamy czas na aktywności i szkolenie. Zwierzęta, podobnie jak i ludzie do zachowania balansu i harmonii w życiu potrzebują zaspokojenia swoich gatunkowych potrzeb. W innym wypadku nie tylko ucierpi na tym zdrowie fizyczne, ale bardzo mocno także psychiczne. Bez zaspokojenia pies może stać się osowiały, rozdrażniony, mogą pojawić się także niepożądane zachowania.
Mata węchowa dla psa- obudź psi nos!
Chociaż ta niewielka czarna i wilgotna kulka wyglądają niepozornie to jest najbardziej rozwiniętym zmysłem psa. Węch to zmysł dominujący, który pozwala czytać zapachy, poznawać otaczający świat. Znaczna część mózgu psa odpowiedzialna jest właśnie za odbieranie zapachów, ich kodowanie i przetwarzanie. Psy są w stanie określić jednoznacznie kierunek, z którego dany zapach dociera długo przed tym, jak zobaczą jego źródło. Psi nos posiada w granicach kilkuset milionów receptorów węchowych. Liczba ta różnić się będzie w zależności od rasy. Człowiek dla porównania ma zaledwie około 6 milionów. Stymulacja psiego nosa jest więc niezbędna do zachowania stabilizacji.
Czym jest mata węchowa dla psa
Mata węchowa to jedna z najbardziej przydatnych zabawek dla każdego psa. To właśnie ta zabawka w ostatnim czasie bije rekordy popularności a coraz więcej właścicieli decyduje się na jej zakup lub przygotowanie samodzielne. Mata węchowa niesie za sobą szereg zalet, jak i ilość różnych zastosowań co sprawia, że jest niemal uniwersalna. Polecana przez specjalistów, behawiorystów, weterynarzy i opiekunów, którzy mieli z nią już do czynienia. Czym jest jednak to mata o tylu zaletach? Klasyczna mata węchowa składa się z solidnej podstawy, często wykonanej z gumy, do której przyczepione jest naprawdę wiele elementów, które pozwalają schować w nich przysmaki dla czworonoga. Chodzi o to, aby psiak nie widział przysmaków ukrytych pomiędzy elementami polara czy koca, ale dokładnie je czuł, dzięki czemu psi noc pobudzony jest do działania. Cała idea jest bardzo prosta i opiera się właśnie na wykorzystaniu psiej potęgi – nosa.
Zalety maty węchowej dla psa
Węch odgrywa bardzo dużą rolę w życiu każdego psa. Mata węchowa pozwala wykorzystać wrodzone talenty, jak i psie zdolności zapewniając przy tym niesamowitą rozrywkę i frajdę
- Uczy skupienia,
- mata węchowa pobudza. Pobudza psa intelektualnie, dostarcza nowych bodźców, pobudza psi nos do działania,
- maty węchowe to dobre zajęcie dla psów po przejściach, lękliwych, ponieważ znajdowanie smaczków i sukcesy za tym idące budują pewność siebie sprawiając, że psy czują się lepiej,
- skupienie i wykorzystanie psiego nosa sprawiają, że psiak może rozładować nagromadzoną energię,
- pomaga w problemach,
- zaspokaja potrzeby,
- uczy koncentracji,
- używanie psiego nosa i szukanie smaczków wymaga dużo skupienia i koncentracji. Bez tego pies nie odnajdzie smaczków.
Używanie maty węchowej polecane jest przy problemach behawioralnych jak nadmierna ekscytacja, ponieważ węszenie pozwala wyciszyć psi organizm i skupić go na jednej czynności, ale także jako forma relaksu czy po prostu sposób na nudę. Matę węchową można stosować, kiedy przychodzą goście a pupil nie jest w stanie opanować emocji, kiedy na zewnątrz pogoda nie sprzyja długim spacerom czy dla psów niejadków, ponieważ forma zdobywania jedzenia jest znacznie ciekawsza niż samo jedzenie z miski. Matę bez obaw można także stosować w momencie, kiedy pupil jest zbyt zachłanny i zbyt szybko je swój pokarm co grozi do zadławienia i podduszenia, przy szczeniętach jako punkt socjalizacji i ćwiczenie nosa czy u psów z problemami koncentracji. Zalet jest naprawdę dużo i każdy pies z takiej zabawy wyniesie coś pozytywnego.
Korzystanie z maty węchowej nie wymaga sprawności fizycznej co dodatkowo jest dużym autem w przypadku psich seniorów, psów w okresie rekonwalescencji, psów niepełnosprawnych czy borykających się z problemami narządu ruchu.
Jaką matę węchową dla psa wybrać?
Maty węchowe coraz częściej pojawiają się w domach, gdzie przebywają psiaki więc ich różnorodność jest coraz większa. W sklepach zoologicznych można spotkać tradycyjne maty węchowe, o gumowym spodzie z różną długością miejsc na smaczki, ale coraz częściej można także spotkać się z matą węchową bez gumowej części za to z miękkim wkładem. Maty węchowe o gumowej podstawie są bardziej wytrzymałe i trudniej je popsuć, ponieważ przyszyte frędzle łatwo odpruć. Oprócz klasycznych mat płaskich są kule węchowe, które przypominają po prostu kulkę, ale zrobioną tak, aby pomiędzy polar włożyć smaczki. Zwróć uwagę na to, czy daną matę można prać według zaleceń producenta oraz z jakiego materiału zostały wykonane. Niektóre maty bez problemu można prać w pralce, jednak większość zaleca pranie ręczne.
Maty węchowe są w różnych rozmiarach, dzięki czemu łatwo można dopasować ją do wielkości czworonoga. Wielkość maty węchowej ma także spore znaczenie, jeśli chodzi o komfort użytkowania psa. Im większa, tym większa powierzchnia do schowania smaczków i tym samym węszenia. Ogólnie przyjętą zasadą jest to, że mniejsze maty przeznaczone są dla mniejszych psów, ale bez obaw i im można kupić większą gwarantując im tym samym dłuższą i bardziej złożoną zabawę. Maty najczęściej występują w rozmiarach:
- 40 x 30 cm
- 60 x 40 cm
- 70 x 50 cm
- 40 x 40 cm
Oprócz rozmiarów maty węchowe różnią się od siebie rodzajem frędzelków. Frędzelki mogą być polarowe lub zrobione z materiału o strukturze pianki. Pianka sprawdza się w przypadku psów mocno śliniących się i długowłosych, ponieważ pianka jest łatwiejsza w utrzymaniu czystości. Jednak nie jest to reguła a wybór rodzaju frędzelków uzależniony jest od indywidualnych preferencji. Mata węchowa wykonana z polaru jest z reguły bardziej gęsta.
Dla psa nie ma większego znaczenia jaką matę wybierzemy. Chodzi o pracę psiego nosa i o frajdę z tym związaną. Kwestie wizualne dla psa naprawdę mają niszowe znaczenie, jak nie żadne.
Jakie psy powinny korzystać z maty węchowej?
Wszystkie. Mata węchowa jest odpowiednia dla każdego psa niezależnie od wielkości, wieku, stanu zdrowia czy rasy. Stymulacja psychiczna i węszenie odgrywają dużą rolę w życiu psa rozpoczynając od wieku szczenięcego aż do starości.
Mata węchowa to też dobre rozwiązanie dla kota. Tak, nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, ale koty także uwielbiają zdobywać jedzenie i używać nosa. Nie używają go aż w takim stopniu jak psy, które mają tysiące razy lepszy zmysł węchu jednak z pewnością nie odmówią zabawy przy użyciu maty węchowej.
Co wkładać do maty węchowej?
Mata węchowa to świetnie rozwiązanie i zabawa, ale cała koncepcja nie będzie miała sensu, jeśli pupil nie będzie miał co węszyć. Nieodłącznym elementem więc będzie wypełnienie maty, które posłuży nam jako zachęta a jednocześnie nagroda. Pole jest szerokie i tak naprawdę zależy od preferencji czworonoga, jak i tego co akurat znajduje się pod naszą ręką. Na sam początek warto używać smaczków o intensywnym zapachu tak, aby zachęcić pupila do szukania a tym samym pokazać mu o co chodzi w tej zabawie. Z pewnością aromatyczny zapach kąska mimowolnie zachęci czworonoga do szukania a wraz ze znalezieniem sukces zwiększy satysfakcję z zabawy i zmotywuje kolejnym razem. Na początku warto chować smaczki w łatwiejszy sposób, dzięki czemu znalezienie ich nie będzie aż tak trudne. Zbyt wysoki poziom może zniechęcić pupila a nie o to chodzi w tej zabawie. Nie przesadzajmy także z ilością ukrytych smaczków. Im więcej tym węszenie mniej intensywne.
Smaczki w macie węchowej
Zabawa węchowa to świetne rozwiązanie, ale nie obejdzie się bez aromatycznych smaczków, które zachęcą czworonoga do zabawy i węszenia. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie takich przysmaków, które nasz czworonożny przyjaciel lubi najbardziej. Mogą więc być to dowolne przysmaki. Na samym początku warto stosować te o intensywnym zapachu, aby psiak zrozumiał całą koncepcję maty węchowej.
Stosowane przysmaki powinny być dobrej jakości i jak najbardziej naturalne. Nie posiadać sztucznych dodatków i konserwantów. Wybieraj te, które posiadają w swoim składzie dużą zawartość mięsa. Użytych przysmaków nie zapomnij wliczyć w dziennie zapotrzebowanie czworonoga – zwłaszcza, jeśli mata węchowa często jest używana tak, aby nie doprowadzić do niepotrzebnej nadwagi.
Inne zapachy do maty węchowej
W macie więcej nie trzeba stosować jedynie suchych przysmaków. Chodzi o to, aby schować tam coś, co przyciągnie naszego pupila i zachęci do węszenia. Gotowe, niewielkie przysmaki są wygodne w użyciu, ale bez obaw możesz ukryć wszystko to, co pupil lubi najbardziej. Możesz wykorzystać do tego surowe owoce i warzywa, ser czy gotowane mięso. Wszystko co bezpieczne dla Twojego czworonoga. Bezpiecznymi owocami są jabłka, gruszki, jagody, banany. Pod żadnym pozorem nie podawaj swojemu czworonogi winogron i rodzynek, cytryn i żadnych innych cytrusów – pomarańczy, mandarynek i innych.
Jak nauczyć korzystać z psa z maty węchowej
Sama mata węchowa jest prosta w użyciu i można w niej korzystać niemal w każdych warunkach. Domowych, na zewnątrz, gdzie dodatkowo są inne rozpraszacze, czy podczas wyjazdu. Mata węchowa to świetna zabawka dla psa!
Wszystko zaczyna się od zrobienia samodzielnie lub kupienia gotowej maty. Do zabawy potrzebna jest mata, ulubione przysmaki psiaka, cierpliwość i chwila uwagi. Jeśli Twój pupil zna komendę “zostań” lub “stój” czy jakąkolwiek inną, która oznacza pozostanie w miejscu bez ruchu to najlepiej ustawić go z dala od maty, aby nam nie przeszkadzał i rozłożyć matę na podłodze. Jeśli Twój psiak jednak nie zna takiej komendy lub z ekscytacji nie jest w stanie usiedzieć w miejscu matę należy rozłożyć na podwyższeniu.
Następnie należy wziąć garść smaczków – najlepiej takich o mocnym, intensywnym zapachu, które dodatkowo podkręcą działanie psiego nosa. Przysmaki powinny być małe tak, aby pupil nie najadł się nimi zbyt szybko. Po wysypaniu smaczków należy matę dać pupilowi i tyle! Szybko wyczuje smakołyki, które pobudzą psi noc do działania. Im bardziej doświadczony pupil w zabawie, tym smaczki można ukrywać głębiej w strukturze. Kiedy pupil znajdzie wszystkie ukryte smaczki zabierz matę węchową i schowaj na kolejny raz. Po skończonej zabawie wytrzep porządnie matę, aby pozbyć się z niej resztek jedzenia. Schowanie maty sprawi, że czworonogów będzie z niej korzystał jeszcze chętniej, jak będzie dostępna tylko w niektórych momentach.
A co, jeśli pies szarpie matę węchowej?
Dzieje się tak w wielu przypadkach. Psy, które do tej pory nie miały styczności z pracą węchową a jedynie na przykład z zabawkami do szarpania mogą instynktownie próbować szarpać matę traktując ją jak każdą inną zabawkę. Może tak dziać się w przypadku psów o nadmiernej ekscytacji, które mają problem z radzeniem sobie z dużą ilością emocji. Rozwiązań tej sytuacji jest kilka. Użycie bardzo śmierdzących przysmaków, które będą niezwykle atrakcyjne dla psiego nosa. Możesz także nakierować czworonoga o co dokładnie w tej zabawie chodzi nie chowając od razu smaczków głęboko w strukturze maty pomiędzy jej elementami, ale rozsypać je z zewnątrz. Z czasem Twój czworonożny przyjaciel powinien załapać sens tej zabawy. Nie jest także dobrym rozwiązaniem mata węchowa tuż po śniadaniu czy kolacji, kiedy brzuch psa jest najedzony.
Co, jeśli pies nie interesuje się matą?
Psy niepewne siebie, mające problem z pewnością siebie mogą nie interesować się matą. To nic! Daj mu czas. Rozłóż matę na podłogę, wsyp aromatyczne smaczki i daj pupilowi czas. Pozwól mu zapoznać się z matą w swoim tempie. Kiedy się przełamie zacznie budować swoją pewność siebie.
Co, jeśli pies się szybko nudzi?
Powodem może być zbyt wysoki poziom trudności lub niski poziom trudności. Może być także tak, że pies najedzony nie będzie interesował się smaczkami ze względu na pełny brzuch. Matę lepiej stosować w odstępstwie czasu od posiłku. Psiak może nie interesować się matą także ze względu na nieatrakcyjne smaczki – mało interesujące. Wówczas zacznij zabawę z matą węchową od śmierdzących, ale mocno pachnących kąsków.
Kiedy dawać psu matę węchową do zabawy?
Nie ma jednej i uniwersalnej odpowiedzi, kiedy podawać psu matę węchową. Mata węchowa to świetne rozwiązanie w wielu sytuacjach.
kiedy pies ma problem z pewnością siebie – znajdowanie smaczków, postępy i nagrody dają prawdziwą satysfakcję budując tym samym pewność siebie.
kiedy pogoda na zewnątrz nie sprzyja długim spacerom – psy niezależnie od pogody muszą załatwić swoje potrzeby. Niezależnie czy pada, czy jest śnieg czy wiatr. Niektóre psy załatwiają wówczas jedynie to co muszą i pędem wracają do domu. Znajdą się także pupile, którym deszcz czy śnieg wcale nie przeszkadza. Jednak, gdy na zewnątrz pogoda nie sprzyja długim spacerom rozwiązaniem jest mata echowa. 15 minut porządnego węszenia zastępuje niemal 60 minut biegania.
kiedy odwiedzą nas goście
kiedy pies jest nadpobudliwy – nadpobudliwość oznacza ciągłe negatywne nakręcenie organizmu. Jest to stan niezwykle szkodliwy, ponieważ pupil nie jest wówczas w stanie odpocząć, co powoduje frustrację, złość i działa jak samonapędzające się koło. To trudny czas, kiedy opiekun musi nauczyć psa odpoczywać. Mata węchowa uczy koncentracji i uspokaja. Zapewnia zmęczenie psychiczne, a nie fizyczne co prowadzi do ciągłego nakręcania. Praca węchowa potrafi zmęczyć bardziej niż intensywny spacer, dzięki czemu nie trzeba się obawiać braku rozładowania emocji.
kiedy psiak ma problem z kontrolowaniem emocji
kiedy pies ma problem z jedzeniem i jest niejadkiem – niektóre psy to niejadki, które nie zjadają w ciągu dnia swojej porcji pożywienia. Powodów może być wiele, jednak bardzo często spowodowane jest to tym, że jedzenie jest podane i nie trzeba go w żaden sposób zdobywać. Rozwiązaniem mogą być specjalne miski, które wymagają nieco sprytu od czworonoga i zaangażowania, ale takim rozwiązaniem może być także mata węchowa.
kiedy pies je zbyt szybko i zachłannie – zachłanne jedzenie nie jest dobre. Grozi skrętem żołądka, który jest dla psów niezwykle groźny. Mata węchowa może być wykorzystywana jako rodzaj miski do jedzenia i spowalniacz. Pies nie widzi jedzenia, musi je wywęszyć, “zdobyć”. Mata węchowa znacznie zmniejsza szybkość jedzenia a tym samym minimalizuje ryzyko wystąpienia skrętu żołądka.
Uważaj na przestymulowanie
Węszenie i zaspokojenie psich potrzeb są niezwykle ważne. Jednak należy uważać na to, aby nie przesadzić, ponieważ można wówczas przestymulować psa. Na początku najlepiej robić krótkie sesję z matą węchową i węszenia smaczków a następnie pozwolić psu odpocząć. Zapewne pupil utnie sobie drzemkę, bo zabawa przy wykorzystaniu psiego nosa naprawdę męczy. Podczas zabawy obserwuj także swojego pupila. Jeśli zauważysz, że jest zmęczony, odchodzi od maty, kładzie się to oznaki, że sesja mogła być zbyt długa. 10-15 minut węszenia to naprawdę porządna dawka zmęczenia. 15 minut intensywnej pracy nosem jest w stanie zmęczyć psa bardziej niż godzina biegania.
Kupna mata vs mata zrobiona w domu – co wybrać?
Wiele sklepów zoologicznych oferuje różnego typu maty węchowe. Na półkach sklepowych znajdziemy zarówno różniące się od siebie wielkością, kolorami, matę węchową na gumowym spodzie czy tą o miękkim spodzie. Wybór jest naprawdę duży, dzięki czemu każdy właściciel znajdzie coś dla swojego czworonoga, dopasowane także do własnych preferencji na przykład kolorystycznych. Matę można zrobić także samodzielnie w domu za pomocą kilku przedmiotów. Jest to zajęcie wymagające cierpliwości i determinacji, jednak, jeśli chcesz ją przygotować samodzielnie – to nic nie stoi na przeszkodzie. Z pewnością przyniesie to dużo przyjemności i satysfakcji. Nie trzeba być ekspertem w dziedzinie szycia ani posiadać specjalnych narzędzi czy zdolności. Do przygotowania potrzebne będą:
- gumowa wycieraczka z otworami lub inna gumowa mata z otworami
- ostre nożyczki
- dwa/trzy koce lub skrawki tkanin najlepiej polarowych
Do przygotowania maty węchowej potrzebne będą pocięte skrawki polara lub koca. Kolory możesz wybrać dowolne, jedno lub kilkukolorowe w zależności od Twoich upodobań. Dla czworonożnego przyjaciela kwestia wizualna jest daleko w tyle. Potnij koce lub skrawki materiałów na paski mniej więcej równej wielkości około 4-5 centymetrów szerokości i około 20-30 centymetrów długości. Szerokość, jak i długość pasków dobierz do swojego czworonoga. Im większy pies tym szersze i dłuższe powinny być paski tak, aby cała zabawa wciąż miała sens.
Wycieraczkę lub inną gumową matę warto dokładnie umyć, osuszyć i przewietrzyć, aby pozbyć się charakterystycznego zapachu gumy. Zapach gumy jest dość intensywny nawet dla ludzkiego nosa, który ma około 60 razy mniej receptorów niż nos psi. Zapach gumy może działać drażniąco i przeszkadzać w węszeniu i całej zabawie.
Pocięte paski należy przewiązać przez oczka wycieraczki lub innej gumowej maty. Warto robić podwójne węzły, które nie będą tak łatwo się rozplątywać podczas intensywnej zabawy. Zawiąż tyle pasków, aby mata była gęsta.
Mata gotowa! Teraz wystarczy rozsypać smakołyki na macie i dać ją pupilowi do węszenia.
Ręcznie robiona mata to także świetny pomysł dla opiekunów psów i ich czworonożnych przyjaciół. Na sam początek nie zostawiaj psa sam na sam z żadną zabawką bez opieki. Pupil, który nie ma obycia w nową zabawką może nie wiedzieć jak się z nią obchodzić przez co może dojść do zniszczenia maty i połknięcia elementów co jest niezwykle niebezpieczne.
Mata węchowa w postaci kuli
Kula węchowa, potocznie nazywana kula-węchula czy kula-smakula to alternatywa dla klasycznej maty węchowej. W przeciwieństwie do maty węchowej, która jest płaska kula węchowa może się turlać uderzana łapą lub nosem co wiele psów zachęci do korzystania z niej. Kula występuje w kilku różnych rozmiarach i wersjach kolorystycznych.
Sam mechanizm działa kuli jest bardzo podobny do samej maty węchowej z tym wyjątkiem, że kula dodatkowo może się toczyć. Do środka kulki, pomiędzy jej warstwy wystarczy wsypać kilka smaczków a następnie podać pupilowi do węszenia. Kula po dotknięciu nosem porusza się co dla psów początkujących czy zmagających się z pewnością siebie może być dodatkowe utrudnienie. Warto na sam początek smaczki schować z wierzchu, dzięki czemu pupil nie będzie miał większych trudności, aby ich znaleźć. Początkowe sukcesy to duży motywator do kolejnych sesji treningowych. To doskonała forma treningu nosa i węchu, ale także i rozrywki. Taką kulę można prać w pralce co znacznie ułatwia jej czyszczenie. Po wypraniu warto schować kulę na jakiś czas do szafy tak, aby psiak nie miał do niej dostępu cały czas. To sprawi, że pupil nie znudzi się nią i dalej będzie się nią ekscytować.
Jak zrobić kulę węchową?
Kule węchową podobnie jak i matę można zakupić gotową lub zdecydować się na samodzielnie jej zrobienie. Zrobienie kuli węchowej nie należy do zadań trudnych. Wymaga nieco cierpliwości i dokładnego przygotowania wszystkie krok po kroku, jednak w szybki sposób tworzymy węchule.
Do zrobienia potrzebne będą:
- koc polarowy lub inne skrawki materiałów
- 4 trytytki
- forma do odrysowania kółek
- nożyczki
- długopis lub marker
- nożyk do zrobienia dziurek
- pilnik
Odrysuj na rozłożonym kocu za pomocą markera około 33 okręgi o średnicy około 20 cm. Każdy z okręgów złóż na cztery części tak, aby powstał niewielki trójkąt i zrób niewielką dziurkę w narożniku. Upewniając się przy tym, że przebiłeś wszystkie cztery warstwy. Następnie na jedną trytytkę nawlecz od 4 do 8 złożonych okręgów. W zależności od tego jak gęsta ma być kulka. Nawleczoną trytytkę zapnij bardzo luźno. To podstawa całej zabawki, do której należy przypiąć pozostałe trytytki z nawleczonymi okręgami. Każdą przyczepioną trytytkę mocno zaciągnij do głównej trytytki, obetnij końcówki a następnie spiłuj ostre krawędzie za pomocą pilnika. Jeśli wszystkie części przyczepione są już do głównej trytytki i ją zapnij maksymalnie jak się da, obetnij wystawiającą końcówkę i przypiłuj ostrą krawędź.
Zabawka gotowa! Teraz Twój psiak może korzystać z kuli-węchuli. Pomiędzy paski ukryj niewielkie smaczki.
Zabawa z psem – czy mata węchowa naprawdę jest potrzebna?
Mata węchowa to coś więcej niż zabawka. To wszechstronne narzędzie i sposób na rozładowanie emocji, nauka koncentracji, zaspokojenie potrzeb i chwila relaksu. Podobnie Jak i ludzie psy potrzebują zaspokojenia swoich potrzeb. Te potrzeby dzielą się na fizyczne, jak i umysłowe – prawidłowe odżywianie, pielęgnacja, sen, poczucie bezpieczeństwa, ruch, zabawa i właśnie stymulacja psychiczna.