Jaką rasę psa wybrać?
Spis treści
Jeśli już zadaliście sobie pytanie: „jaką rasę psa wybrać?”, jesteście na dobrej drodze. Oznacza to, że nie kierujecie się tylko wyglądem, czy wielkością czworonoga, ale także jego cechami charakteru, potrzebami itp. Postaramy się przybliżyć wam różnicę między poszczególnymi rasami, a także wskazać aspekty, na które szczególnie powinniście zwrócić uwagę. Każde pojawienie się zwierzęcia w naszym domu, niesie za sobą szereg konsekwencji, zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych. Wspaniałe będą te dni, w których zmęczeni po całym dniu pracy wrócicie do domu, a tam przywita was kochany towarzysz. Choć z drugiej strony, zaraz po tym trzeba będzie iść z nim na spacer. Pełne uśmiechu będą wspólne zabawy na śniegu, a mniej przyjemne oczyszczanie długowłosego psa z kulek śnieżnych. Piękne, długie spacery, podróże, wierne spojrzenie, obecność, satysfakcja z treningów. I to, o czym musicie pamiętać: możliwość pojawienia się problemów wychowawczych, ograniczenie w możliwości poróżowania (oczywiście na ten problem jest wiele rozwiązań), choroby, które mogą się przyplątać w każdej chwili, a co za tym idzie – wydatki finansowe. Innymi słowy, odpowiedzialność na kilka lub kilkanaście kolejnych lat. Nie sztuką jest kupić lub przygarnąć pięknego, słodkiego szczeniaczka, sztuką jest wychowanie stabilnego psychicznie i fizycznie psa. Celem posiadania psa powinno być dla każdego życie razem w harmonii, w systemie gdzie korzysta zarówno człowiek i pies.
Odrobina historii
Abyście mogli odpowiedzieć sobie na pytanie: „jaką rasę psa wybrać”, warto chociaż pokrótce wiedzieć skąd w naszym życiu wziął się w ogóle pies. Dzięki temu nie zapomnicie o tym, że pies pochodzi od wilka (dowodzi temu znaczna większość badań). Jakkolwiek byśmy go nie skrzyżowali, nie ułaskawili, pies zawsze zachowywał będzie pewne mechanizmy zachowania swojego dzikiego brata. Trudno to sobie wyobrazić, ale maltańczyk, mały biały pupil widywany często w towarzystwie dzieci, ubrany w kolorowe przebrania, trzymany na rękach jest jedną z najstarszych hodowanych ras.
Na początku, tuż po udomowieniu (oczywiście wczesne udomowienie miało niewiele wspólnego z tym, jak wygląda dzisiaj nasze „domowe” funkcjonowanie z czworonogiem) psy pełniły głównie rolę użytkową. Zaczęło się od, tzw. „fazy symbiozy”, w której wilk zjadał odpadki ludzkiego jedzenia, a człowiek korzystał z czujności wilka, która ostrzegała go przed niebezpieczeństwem. Następnie więzi się zacieśniały, człowiek blokował dostęp do zwierząt dziko żyjących. Kolejna faza to świadoma selekcja hodowlana na potrzeby człowieka. Ludzie używali psów do polowań, do pilnowania zwierząt hodowlanych itp.
Wybór rasy psa nie jest łatwy
Pierwszym istotną rzeczą jest zastanowienie się do czego wam „potrzebny” będzie pies. Niektórzy z was chcą, aby pies był po prostu przyjacielem rodziny, ogrzewał stopy w zimne wieczory i samą obecnością umilał czas. Osoby posiadające dzieci bardzo słusznie będą chcieli, aby od najmłodszych lat, maluchy wychowywały się z psem. Niektórzy potrzebują psa, aby „motywował” albo po prostu towarzyszył im w treningach, a są też tacy, którzy najchętniej połączyliby wszystkie te aspekty. Istnieje również grupa ludzi, która ze względu na zainteresowanie psią psychiką i posiadaniem własnej pasji, będzie chciała rozwijać siebie i psa w kierunku któregoś z psich sportów. Celowo nie wymieniamy tutaj osób, które szukają zwierzęcia do stróżowania terenu. Psy, owszem mogą „groźnie wyglądać” i odstraszać potencjalnych bandytów, ale nie to powinno kierować nimi przy wyborze pupila.
Drugim istotnym punktem jest przeanalizowanie własnego trybu życia. Zastanówcie się ile godzin nie ma was w domu i ile pies musiałby zostawać sam. Czy jesteście osobami aktywnymi, czy raczej wolicie inaczej spędzać czas? Czy pies będzie miał kontakt z dziećmi? Czy posiadacie samochód? Czy posiadacie inne zwierzęta?
Jeśli już zainteresuje was jakaś rasa, dowiedzcie się o niej więcej. Poczytajcie, poszukajcie rzetelnych informacji, możecie dołączyć do klubu miłośników danej rasy (np. na portalu społecznościowym, jakim jest „Facebook”). Wystarczy wpisać nazwę danej rasy i poszukać grupę jej miłośników. Zadajcie wszystkie nurtujące was pytania, nawet te, które wydają się wam niepoważne. Kto udzieli wam lepszych informacji niż właściciele? Z drugiej strony pamiętajcie, przedstawiciele danej rasy mogą bardzo różnić się między sobą, zawsze jednak dominujące będą określone cechy. Gdy wybierzecie odpowiednią dla siebie rasę, zastanówcie się nad kupnem lub adopcją. Wybierając kupno, unikajcie „pseudo hodowli” (hodowli domowych, niezarejestrowanych w Związku Kynologicznym). Jeśli zdecydujecie się na adopcję, poszukajcie fundacji zajmującej się psami w typie danej rasy.
Grupy ras psów domowych
Psy klasyfikowane są na wiele różnych sposobów. Aby pomóc wam zdecydować, jaką rasę psa wybrać, przedstawimy podstawowy podział czworonogów na grupy. Mamy nadzieję, że zrozumienie funkcji, do jakiej dana rasa została stworzona, pomoże wam lepiej zrozumieć, że nie każdy pies wpadający w oko nadaje się akurat dla was. Psy posiadają instynkty, których nigdy się nie pozbędą. Nie możecie o tym zapominać, gdyż jest to wspólna cecha każdej rasy.
Bardzo ogólny i mało profesjonalny podział ras psów to wyróżnienie następujących grup
- Psy do towarzystwa – pojawiły się najpierw na dworach królewskich, następnie kolejno w domach arystokracji, szlachty i mieszczaństwa. Wyróżniają się, potocznie rzecz ujmując, łagodnym usposobieniem i brakiem jednoznacznych predyspozycji.
- Psy myśliwskie – wyhodowane po to, by współpracować z człowiekiem: tropić, wskazywać łup myśliwemu, aportować.
- Psy pracujące – mówiąc najprościej, psy wyhodowane do wykonywania określonych zadań, np. obrona, ciągnięcie sań, praca w służbach
- Teriery – psy najczęściej uznawane jako użytkowe, odważne, wytrwałe. Kiedyś przede wszystkim wyłapywały szczury. Stąd ich niewielka sylwetka, naturalna ciekowość otoczenia i spostrzegawczość.
- Psy gończe – przez wielu badaczy grupa uznawana za najstarszą, hodowana by ścigać zwierzynę. Zwierzęta te odznaczają się świetnym węchem, wytrzymałością, w większości krótkowłose (cecha praktyczna)
Podział psów ze względu na grupy FCI
W Polsce obowiązującym podziałem jest podział psów na grupy FCI. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) stworzyła wzorzec ponad trzystu ras ze wszystkich kontynentów. Podział ten bardziej szczegółowo przybliży i uzmysłowi wam różnorodność cech poszczególnych ras. Z całą pewnością wielu z was będzie również zaskoczonych tym, jak (tylko z pozoru!) różne w wyglądzie i zachowaniu psy znajdują się w jednym zbiorze. Ale nie bójcie się, nie będziemy was zamęczać szczegółami wystawowymi i wymaganiami w obrębie danej rasy. Chcemy jedynie, abyście mieli świadomość do czego przedstawiciel danej rasy został wyhodowany. Cała ta wiedza z pewnością przyczyni się do odpowiedzialnego wyboru i odpowiedzi na pytanie: „jaką rasę psa wybrać?”.
- Grupa I FCI – owczarki i psy zaganiające. Od niepamiętnych czasów wykorzystywane do pilnowania i zaganiania owczych stad. Zazwyczaj są bardzo łagodne i dobrze poprowadzone, nie sprawiają większych problemów wychowawczych. Z racji swojej pierwotnej funkcji budują z człowiekiem bardzo bliską więź, lubią również wykonywać polecenia. Do tej grupy psów należą, np.: owczarek belgijski, holenderski, francuski, border collie, owczarek niemiecki, owczarek szkocki. Z ras polskich możemy wymienić polskiego owczarka nizinnego.
- Grupa II FCI – psy molosowate, szwajcarskie psy pasterskie wykluczone z pierwszej grupy, psy w typie pinczerów i sznaucerów. Dwa ostatnie występują w różnych gabarytach (np. sznaucer miniaturowy oraz sznaucer olbrzymi). Do tej grupy zaliczamy również dobermany, często mylone z psami ras uznawanych za agresywne. Psy molosowate cechują duże gabaryty i wysokość w kłębie, zwarta i masywna budowa (mastiffy, bernardyny, dogi, rottweilery, buldogi itp.)
- Grupa III FCI – teriery. Wyróżniamy teriery: duże i średnie, teriery małe, teriery typu bull i teriery miniaturowe. W większości wywodzą się z Wielkiej Brytanii. Na początku wykorzystywane do łowiectwa i polowań. Obecnie możemy je spotkać jako psy polujące, a także towarzyszące.
- Grupa IV FCI – jamniki miniaturowe, królicze oraz standardowe. Jamniki wywodzą się z Niemiec, gdzie były wykorzystywane podczas polowań. Obecnie najczęściej spotykane w miastach. Przez wzgląd na anatomię oraz słabe zdrowie bardzo szybko wyszły z użycia myśliwych.
- Grupa V FCI – psy ras pierwotnych: północne psy myśliwskie, północne psy zaprzęgowe, północne psy pasterskie, szpice, rasy pierwotne oraz psy myśliwskie z pręgą na grzbiecie. Grupa ta swoją nazwę zawdzięcza faktowi, iż przedstawiciele poszczególnych ras nie zmieniły się w czasie, nie nabyły nowych cech osobniczych.
- Grupa VI FCI – psy gończe i posokowce. Zaliczamy do niej, np. Foxhoundy, które bardzo rzadko możemy spotkać w mieście. Wciąż często wykorzystywane do polowań.
- Grupa VII FCI – psy wystawiające zwierzynę: m. in. wyżły, ale również gryfony, pointery, spaniele i setery. Psy z tej grupy sprawdzą się dobrze jako psy użytkowe, ale również jako psy towarzyszące. Potrzebują jednak zdecydowanego przewodnika stada.
- Grupa VIII FCI – psy aportujące, wodne i płochacze. Jedne z najbardziej popularnych przedstawicieli tej grupy to golden retrievery, labradory czy cocker spaniele. Te psy są bardzo wszechstronne. Często spotykane jako psy pracujące i równie często jako psy typowo domowe.
- Grupa IX FCI – psy ozdobne i do towarzystwa. W tej grupie znajdziemy psy najczęściej pokazywane na wystawach: pudle, psy bezwłose, spaniele japońskie, chihuahua, pekińczyki itd. Niestety psy te nie należą do ras najzdrowszych, wymagają więc szczególnej opieki.
- Grupa X FCI – charty. Dzielimy je na długowłose, szorstkowłose i krótkowłose.
Psy ras agresywnych
W naszym kraju spotykamy jeszcze jedno rozróżnienie co do ras, które obejmuje psy ras agresywnych. Właściciele tych ras psów muszą uzyskać specjalne pozwolenie na hodowanie ich przedstawicieli. Obowiązuje prowadzenie ich na smyczy i w kagańcu. Do ras psów agresywnych należą: amerykańskie pit bull teriery, psy z majorki, buldogi amerykańskie, dogi argentyńskie, psy kanaryjskie, rottweilery, akbash dogi, anatolijskie psy pasterskie, moskiewskie stróżujące oraz owczarki kaukaskie.
Mamy nadzieję, że powyższe rozróżnienie da wam do myślenia i poświęcicie jeszcze więcej czasu na wybór odpowiedniej rasy psa.
Jaki pies do mieszkania w bloku, a jaki do domu? Jaka rasa psa będzie najlepsza dla dziecka?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na te pytanie. Oczywiście są rasy psów, które lepiej będą się czuły w domu niż w bloku i te, które lepiej sprawdzą się przy dzieciach. Często panuje mit, w którym to psy ras dużych powinny mieszkać w domu, a psy ras małych, w bloku. Jest to niekiedy krzywdzące dla przedstawicieli psów danej rasy. Z innej strony bardzo często mamy do czynienia z poglądem, że dla dzieci owczarki są nieodpowiednie, a najlepsze będą labradory.
Mity na temat psów
- Nieprawdą jest, że mały pies potrzebuje niewielkiej ilości ruchu. Dla przykładu, czworonogi nazywane popularnie „yorkami” to teriery, które wbrew małym gabarytom potrzebują dużo ruchu. Są to psy mądre i wymagają konsekwencji ze strony właściciela. Traktowanie ich jak maskotki, przebieranie i noszenie na rękach to czynności co najmniej uwłaczające psom, które niegdyś polowały na szczury. Owczarki niemieckie, często kojarzone z „psami pilnującymi obejścia” mogę mieszkać zarówno w domu jak i w bloku. Co więcej, bardzo często możemy spotkać owczarka niemieckiego siedzącego bezczynnie w ogrodzie. Takie jest właśnie myślenie tendencyjne: duży pies, dom, ogród i tyle wystarczy. Otóż – nie, owczarek niemiecki nie potrzebuje jedynie wybiegać się przy płocie, kiedy z frustracji braku zajęcia szczeka na każdy przejeżdżający pojazd. Oczywiście należy, jak większości psom, zapewnić mu ruch, ale przede wszystkim liczą się zajęcia umysłowe. Jedyną przeszkodą co do mieszkania owczarka niemieckiego w bloku może być przymus chodzenia po schodach lub wnoszenia psa na wysokie piętro. Obserwujemy obecnie duże tendencje do obciążeń genetycznych u tych psów jeśli chodzi o dysplazję. Wniesienie starszego psa, który waży 35 kg na czwarte piętro może nie być łatwym wyzwaniem. Z drugiej strony, niektórzy lekarze są zdania, że chodzenie po schodach pogłębia chorobę i nadmiernie obciąża stawy zwierzęcia.
- Kolejny mit, który często może być tragiczny w skutkach: golden retriever, labrador itp. to idealny pies dla dziecka. Już w samym określeniu „idealny dla dziecka” kryje się błędne podejście. Pies nie jest dla dziecka. Pies jest dla was, dla osoby dorosłej. To wy możecie wychować psa w taki sposób, aby dziecko mogło się przy nim spokojnie wychowywać i nauczyć się podstaw odpowiedzialności. Owszem, golden retrievery to psy łatwo poddające się pracy, z natury wpatrzone w człowieka o łagodnym usposobieniu. Wszystko jednak zależy od właściciela. Nie popełniajcie błędu i nie zakładajcie, że wszystko zrobi się samo, bo wybierzecie przedstawiciela rasy „przyjaznej dla dzieci”. Naturalnie niewskazane będzie kupno lub adopcja psa rasy uważanej za agresywną do domu, gdzie mieszkają dzieci. Pamiętajcie jednak, że każdy pies ma instynkty i nadal pozostaje zwierzęciem, żadnemu nie można zaufać w 100%.
W sieci internetowej możecie natknąć się różnego typu rankingi. Jednym z najbardziej oburzających nas jest lista, na którą całkiem przypadkiem natknęliśmy się niedawno. Ładnie brzmiące hasło: „pięć ras psów, które kochają najbardziej”. Mamy nadzieję, że wy również parsknęliście śmiechem lub poczuliście złość. Kierując się tego rodzaju pseudo-poradami jaką rasę psa wybrać, z pewnością nie wybierzecie adekwatnie i na miarę swoich możliwości. Niezależnie od rasy, każdy pies ma tyle samo zasobów lojalności, wierności i posłuszeństwa.
Innym przykładem skrajnej nieodpowiedzialności, którą możemy zaobserwować jest podążanie za modą. Tak, co jakiś czas pojawia się nowa „moda na daną rasę”. Ostatnio wśród osób mających aspiracje i chcących szkolić swoje psy, ogromnym zainteresowaniem cieszą się owczarki belgijskie (głównie jedna z ich czterech odmian – malinois). Owczarki belgijskie to bardzo mądre i poddające się tresurze psy. Jednak wielkim błędem, jaki możecie popełnić jest kupienie go, np. waszemu dojrzewającemu dziecku, które „chce pochodzić z pieskiem na szkolenie”. Jeśli już naprawdę musicie, wybierzcie owczarka niemieckiego. Owczarki belgijskie stały się ostatnio skrajnie modne wśród osób zaczynających swoją przygodę z psimi sportami, tresurą. Te psy nie powinny być waszym pierwszym psem. Potrzeba doświadczenia i wewnętrznej pewności siebie oraz spokojnej konsekwencji, aby móc żyć z psem takim jak ten. - Ostatnim mitem jest generalizowanie w obrębie danej rasy. Dla przykładu: oglądamy filmiki z border collie, które skaczą, biegają, wykonują rozmaite sztuczki i postanawiamy, że takiego właśnie psa chcemy. Zgadza się, przedstawiciele tej rasy mają niezwykłe predyspozycje do pięknej współpracy z człowiekiem. Są zwinne i lekkie, przez co nie są tak bardzo narażone na kontuzje podczas ćwiczeń. Często zapominacie jednak o dwóch rzeczach. Po pierwsze, aby zwierzę tak bezbłędnie współpracowało z człowiekiem, potrzeba przede wszystkim dużo pracy, a co za tym idzie czasu i samodyscypliny. Nic nie zrobi się za was. Nie każdy, kto kupi lub adoptuje psa w typie border collie będzie wykonywał z nim rozmaite sztuczki. Po drugie, tyczy się to wszystkich ras, nie każdy osobnik należący do danej rasy jest taki sam. To że sąsiad ma owczarka, który piękne chodzi przy nodze bez smyczy, jest uważny i gotowy do pracy nie oznacza, że taki sam będzie wasz owczarek. Psy wzięte nawet z tego samego miotu potrafią znacznie różnić się od siebie. Gdy już znajdziemy „swoją rasę”, często pozostajemy przy niej do końca życia. Właściciele kolejnych psów tej samej rasy sami są zdziwieni jak bardzo zwierzęta te się od siebie różnią.
Czy trzymać psa w budzie?
Odpowiedź jest prosta, nie! Jakkolwiek ta buda, boks, kojec nie byłyby świetnie wyposażone, ocieplone, przebudowane, pies nie jest stworzony do tego, aby mieszkać w budzie. Owszem, np. psy ras północnych niekiedy preferują spanie w ogródku nawet w mroźne dni. Wtedy możemy im postawić w ogrodzie budę. Będzie ona wówczas podtrzymywała jego instynkt pierwotny, jakim jest posiadanie własnej „norki”. Będzie również dobrym schronieniem na wypadek nagłej wichury lub gradu. Jeśli zauważacie, że wasz pies woli spędzać czas w ogrodzie, pozwólcie mu na to, ale niech zawsze ma wybór.
Dlaczego nie trzymać psa w budzie? Nie po to oswoiliśmy psa, aby teraz go od siebie odseparowywać. Gdy będzie chciał, sam pójdzie sobie gdzieś w kąt, aby odpocząć. Musi mieć jednak wybór. Psy trzymane w budach, na łańcuchu, w kojcach bardzo szybko mogą stać się agresywne. To chyba najsilniejszy argument. Wyobraźmy sobie sytuację; zwierzę się czegoś przestraszy, a nie będzie mogło uciec, bo jego łańcuch ma dwa metry. Nie będzie przy nim również jego opiekuna, który powinien budować w nim pewność siebie. To prowadzi do zaszczucia zwierzęcia. Może się również okazać, że potraktuje ono przestrzeń wokół budy jako swój „zasób” i będzie jej pilnowało, stają się agresywne nawet dla człowieka. Wspomnieliśmy o tym na samym początku: decyzja o tym jaką rasę psa wybrać powinna być świadoma, aby budować wspólne życie w harmonii. Co to oznacza? Zarówno człowiek jak i pies nie mogą nadużywać swoich granic. Człowiek nie może dać wejść sobie na głowę i stawiać potrzeb psa powyżej własnych. Pies powinien mieć warunki do godnego życia i wykorzystania swojego potencjału. W budzie tego z pewnością nie zrobi, a o budowaniu więzi z opiekunem można zapomnieć.
Jaką rasę psa wybrać – informacje w pigułce
Wielu z was wciąż może mieć trudność w odpowiedzi na pytanie: „jaką rasę psa wybrać?”. Nie ma w tym nic szczególnie zadziwiającego, gdyż obecnie mamy ponad 300 ras psów. Podsumowując, najpierw każdy z was powinien zastanowić się jak wygląda jego życie codzienne. Co więcej, każdy powinien zastanowić się jakiej natury jest osobą. Czy uda się wam włożyć dużo pracy w psa, czy będziecie w stanie pokryć koszty leczenia przedstawiciela rasy genetycznie obciążonej chorobami itd.
Dla tych z was, którzy wciąż nie wiedzą jak zabrać się do wyboru odpowiedniego psa, mamy niespodziankę. Krótka ściąga „jaką rasę psa wybrać”:
- Zastanów się czego oczekujesz od psa?
- Przemyśl, co ty możesz psu zaoferować?
- Poznaj daną rasę (poczytaj, dołącz do klubu miłośników rasy, spotkaj się z psem sąsiada).
- Kup psa ze sprawdzonej hodowli lub adoptuj psa w typie rasy.
Powodzenia!