Manx – co to za rasa kotów i dla kogo jest wskazana? 16 grudnia 2021

Historia i pochodzenie Manxa

Koty rasy Manx pochodzą z leżącej pomiędzy Wielką Brytanią a Irlandią wyspy Man i od tego miejsca pochodzi ich nazwa. Pochodzenie tej starej i ciekawej (nie posiadającej ogona) rasy jest zawiłe i nie do końca jasne. Najbardziej znana legenda mówi, że Noe zabierając zwierzęta na swoją arkę niechcący przyciął wrotami ogon kota, który w ostatniej chwili zdążył wśliznąć się do środka. Inne przypości głoszą, że Manx jest potomek kota i królika co wyjaśnia jego krótki ogon. Jeszcze inna mówi, że w XVI wieku koty te dostały się na wyspę uciekając wpław z zatopionego galeonu. Co ciekawe podobizny kota pozbawionego ogona lub o bardzo krótkim ogonie znaleźć można już na starych chińskich i japońskich malowidłach. Nie jest wiadome kiedy czworonogi z charakterystyczną mutacją genetyczną trafiły na wyspę Man, ale bardzo szybko się na niej rozprzestrzeniły. Fakt, że wyspa zawsze utrudnia migrację ludzi i zwierząt spowodował, że koty tej rasy rozwijały się tam praktycznie bez ingerencji człowieka, sprawiając, że traktowane są jako naturalna rasa kotów. Mieszkańcy wyspy nazywają te niezwykłe koty Kayt Manninagh. Bez wątpienia są one bardzo charakterystyczne i wzbudzają wiele kontrowersji. Niektórzy je kochają a u innych budzi negatywne emocje. Jest to prawdopodobnie jedyna rasa kotów, która doczekała się uwiecznienia swojego wizerunku na środku płatniczym – podobizna Manxa znajduje się na wybitej w 1988 roku monecie.

Manx został uznany przez FIFe (Międzynarodową Federację Kynologiczną) w 1949 roku. Według podziału na rasy został przypisany III kategorii – koty krótkowłose i somalijskie.

Wygląd Manxa – kot bez ogona

Jest to rasa kotów, która z pewnością przyciąga wzrok za sprawą swojego charakterystycznego wyglądu. Są to nieduże koty, przy czym samce są nieco większe niż samice. Kocury ważą od 4,5 do 5,5 kilogramów, natomiast samice od 3,5 do 4,5 kilogramów. W kłębie osiągają około 35 centymetrów. Tułów Manxa jest krótki, zwarty o mocnej budowie. Grzbiet krótki, zaś klatka piersiowa szeroka. Kończyny są silne, muskularne – przednie są nieco krótsze, a tylne lekko przykurczone. Ta charakterystyczna długość łap sprawia, że Manx przypomina królika, tym bardziej, że często porusza się kicając. Manx w pozycji siedzącej na grzbiecie ma charakterystyczny garb, co jest wynikiem nieco krótszych przednich łap. Głowa jest dość duża, okrągła o pucułowatym wyglądzie. Uszy są średniej wielkości. Oczy duże, okrągłe w kolorze odpowiadającym umaszczeniu. Nos średniej długości bez wyraźnego przełomu. Najbardziej charakterystyczną cechą tej rasy jest ogon. U Manxa wyróżnia się 5 odmian ze względu na długość ogona, jednak tylko trzy z nich są uznawane na wystawach:

• rumpy – całkowity brak ogona z zagłębieniem w jego miejscu,
• rumpy riser – z lekką wypukłością kości krzyżowej,
• stumpy – krótki ogon, maksymalnie do 3 centymetrów,
• stubby – ogon szczątkowej długości, niedopuszczalny na wystawach,
• longy/tailed – rozwinięty ogon normalnej długości, niedopuszczalny na wystawach. 

Manx występuje w dwóch odmianach okrywy włosowej – krótkowłosej i długowłosej.  Futro jest dwuwarstwowe, z podszerstkiem i włosem okrywowym. Dopuszczalne są wszystkie umaszczenia, także te z każdą ilością bieli.

Charakter Manxa – idealny kot rodzinny

Manx to przyjacielsko nastawiona rasa. Cechuje ją łagodność, niezwykła czułość i otwartość. Mocno przywiązują się do swoich właścicieli, najczęściej wybierając sobie jedną osobę spośród domowników na swojego ukochanego opiekuna. Taka osoba staje się dla nich całym światem, której są oddane i wierne. Ich przywiązanie powoduje, że niechętnie zostają same w domu czekając na swojego właściciela. Źle znoszą samotność, dlatego powinno im się zapewnić towarzysza, co pomoże przetrwać oczekiwanie na powrót właściciela. Są to koty o zrównoważonym temperamencie, ale przy tym bardzo ciekawskie – wszędzie jest ich pełno. Potrzebują czasu na poznanie nowych osób, jednak nie należy zbytnio przyspieszać ich wzajemnych relacji, ponieważ może to przynieść skutek przeciwny od oczekiwanego. Warto dać Manxowi tyle czasu, ile on sam będzie potrzebował na zaakceptowanie gości. Towarzyska dusza tego mruczka sprawia, że Manx bez problemu porozumie się z innymi kotami czy psami ale oczywiście należy pamiętać o odpowiedniej socjalizacji. Jeśli opiekun zadba o właściwe zapoznanie się zwierząt to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że Manx stworzy ze współmieszkańcami silną, przyjacielską więź. Cierpliwość i łagodność tych kotów powoduje, że są one idealne do mieszkania z dziećmi. Jednak jak w przypadku każdego zwierzęcia należy pamiętać, że są to żywe stworzenia, dlatego dzieci powinny być nauczone prawidłowego obchodzenia się z czworonogiem, a także czytania jego sygnałów. To bardzo czuły mruczek, który uważany jest za niemal idealnego kota rodzinnego. 

Manx ma mocno zakorzeniony instynkt łowiecki przez co chętnie zapoluje na poruszające się przedmioty. To także dobry stróż, który bacznie obserwuje swoje terytorium i nie zawaha się go bronić. Rasa ta nie zalicza się do kotów głośnych, jednak zdarza się, że Manx będzie się wdawać się w długie wymiany zdań ze swoim opiekunem używając do tego przyjemnych pomruków czy świergotów. Duże przywiązanie do najbliższych sprawia, że Manx nie ma skłonności do ucieczek, ale wrodzony instynkt łowiecki czasem może wygrać.

Aktywności – jak zapewnić ruch Manxowi

Wyróżniający się zrównoważonym temperamentem Manx nie sprawia wrażenia nadmiernie aktywnego. Jednak z pewnością nie odmówi wspólnej zabawy z właścicielem. Mocny instynkt łowiecki powoduje, że do zachowania równowagi psychicznej potrzebuje aktywności, które zaspokoją tą naturalną potrzebę. Trzeba bowiem pamiętać, że aktywność fizyczna jest potrzebna nie tylko do utrzymania prawidłowej wagi i kondycji czworonoga, ale również do zachowania jego stabilizacji psychicznej. Zabawki, które najlepiej sprawdzą się w tym przypadku to wędki, myszki, kulki bądź papierowe kulki, które mruczek będzie mógł gonić i upolować. Manx to rasa inteligentnych mruczków, które chętnie i z przyjemnością uczą się nowych sztuczek. Bez problemu można nauczyć Manx chodzenia na smyczy i wychodzić z nim na spacery. W takim wypadku warto zakładać mu szelki jeszcze zanim zacznie się spacery aby kot przyzwyczaił się do ich noszenia.

Na co mogą chorowac koty rasy Manx?

Mutacja genetyczna, która odpowiada za brak ogona niesie za sobą ryzyko wielu problemów zdrowotnych. U kotów ogon odpowiada przecież za utrzymanie równowagi. Mutacja może odpowiadać za wiele innych schorzeń takich jak choroby jelit, wypadanie odbytu czy dysfunkcję okrężnicy, która polega na zatwardzeniu i zaparciu na tle neurogennym. Skrócony kręgosłup może być powodem problemów z równowagą i w efekcie z prawidłowym poruszaniem się. W miejscu, gdzie u kotów innych ras jest ogon u Manxa występuje pewne zagłębienie, które jest bardzo wrażliwie z uwagi na znajdujące się tam zakończenia nerwowe. Za brak ogona odpowiada gen dominujący co oznacza, że zawsze się ujawnia. Kocięta urodzone po skrzyżowaniu ze sobą dwóch kotów nie posiadających ogona będą miały tyle wad kręgosłupa, że szansę na ich przeżycie są znikome. Najczęściej umierają one zaraz po urodzeniu a tylko nieliczne żyją dłużej, dlatego też nie wolno krzyżować ze sobą dwóch osobników bezogonowych. Oprócz chorób związanych ze specyficzną budową Manxa i mutacją genetyczną odpowiedzialną za brak ogona koty te mogą cierpieć na inne, typowe kocie schorzenia jak choroby przyzębia, odkładający się kamień nazębny czy problemy z nerkami. Pomimo tych predyspozycji do chorób Manx uważany jest za rasę w miarę zdrową i odporną. Zadbany osobnik średnio dożywa około 15 lat.

Dieta – jakich składników potrzebuje Manx?

Dieta jest bardzo ważna, ponieważ nie tylko zapewnia pełny żołądek ale dostarcza organizmowi niezbędnych składników odpowiadających za jego dobre samopoczucie i lśniącą sierść. W przypadku Manxa na żywienie trzeba zwrócić szczególną uwagę, ponieważ koty tej rasy mają tendencję do nadwagi i szybko przybierają na wadze. Poza tym Manx nie ma szczególnych wymagań żywieniowych. Jego dieta powinna być dopasowana do potrzeb, czyli uwzględniać wiek, wagę, aktywność, schorzenia okres w życiu czworonoga jak jak ciąża, laktacja, zabiegi czy kastracja. Trzeba przy tym pamiętać, że każdy pupil może mieć nieco odmienne preferencje smakowe, dlatego czasem znalezienie odpowiadającej mu karmy to długotrwały proces. Podobnie w przypadku kotów cierpiących na różnego rodzaju alergie, które ze względów zdrowotnych nie mogą przyjmować niektórych składników. Sytuacja taka jest o tyle problematyczne, że na pierwszy rzut oka nie wiadomo co uczula naszego pupila. Mogą to być najczęściej będące alergenami składniki jak na przykład kurczak, ale może to być też coś zupełnie innego. Najlepiej wtedy zgadywać a udać się do weterynarza, który zaleci kompleksowe badania, a po ich wykonaniu pomoże wybrać odpowiednią dietę. Niewątpliwie ważne, aby pożywienie było jak najwyższej jakości. Podstawowym składnikiem powinno być mięso, które dostarcza cennego białka zwierzęcego będącego podstawowym budulcem komórek. Właściciel może wybierać spośród gotowych karm – mokrych, lub suchych, bądź zdecydować się na nieco bardziej czasochłonną formę czyli samodzielnie przyrządzanie posiłków w domu. Decydując się na karmy gotowe zawsze należy czytać ich skład. Bardzo ważna jest faktyczna zawartość czystego mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, ponieważ na pierwszy rzut oka może wydawać się, że karma jest wysokomięsna, jednak rzeczywistego czystego mięsa jest tam niewiele. W przypadku kotów najbardziej optymalnym wyborem jest karma mokra, która cechuje się dużą zawartością wilgoci. Z tego powodu karma sucha nie powinna stanowić podstawy żywienia, ponieważ nie posiada wystarczającej ilości wody w sobie, przez co może powodować problemy z nerkami. Jeśli już decydujemy się na karmę suchą to zawsze należy ją mieszać z karmą mokrą w takich proporcjach, aby mokrej było więcej. W naturze koty są łowcami, które zdobywają pokarm samodzielnie. Upolowane gryzonie składają się z dużej ilości wody przez co domowe mruczki zapominają często o przyjmowaniu jej w wystarczającej ilości. To rolą właściciela jest zachęcenie czworonoga właściwego nawadniania organizmu. W tym celu (poza podawaniem mokrej karmy) można ustawić na przykład kilka misek z wodą w całym mieszkaniu czy zwykłą miskę z wodą zamienić na poidełko fontannę. 

Pielęgnacja – jakich zabiegów potrzebuje Manx

Zabiegi pielęgnacyjne będą różnić się w zależności od odmiany Manxa. Odmiana długowłosa będzie wymagać większej troski niż krótkowłosa. Przede wszystkim więcej czasu należy poświęcić dokładne wyczesywanie i pozbywanie się martwej sierści. W przypadku odmiany krótkowłosej wystarczy raz w tygodniu porządnie wyczesać sierść. Odmianę długowłosą należy czesać nieco częściej. W jej przypadku warto również podawać kotu pastę odkłaczającą, ponieważ liżąc futerko czworonogi połykają swoje włosy, które zbijają się w kulkę w układzie pokarmowym. W okresie linienia szczotkowanie należy wykonywać częściej, ponieważ wtedy ilość wypadającego włosa się zwiększa. Poza dbaniem o futerko nie wolno zapomnieć o regularnym sprawdzaniu stanu uszu i oczu i w razie konieczności przemyć je za pomocą specjalnych preparatów do oczu lub ewentualnie soli fizjologicznej. Sprawdzać należy również długość pazurków i raz na czas je skracać za pomocą obcinaczek lub specjalnych nożyczek. Nie wolno o tym zapominać, ponieważ nie obcięte pazurki mogą się zawijać i nie tylko przeszkadzać czworonogów w chodzeniu ale również powodować ból. Ważne jest dbanie o odpowiednią higienę jamy ustnej – problemy z zębami i dziąsłami są coraz częściej spotykane i z tym problemem zmaga się coraz więcej kotów. Najlepszym sposobem na zadbanie o higienę jamy ustnej czworonoga jest systematyczne szczotkowanie bądź podawanie preparatów dentystycznych, które pomogą w utrzymaniu właściwej higieny. Jej zaniedbanie może doprowadzić do odkładania się kamienia nazębnego, który jest bardzo niebezpieczny jeśli chodzi o zdrowie, a nawet życie czworonoga. Aby pielęgnacja była jak najbardziej komfortowa to pupila należy przyzwyczaić do wszystkich zabiegów od małego, dzięki czemu jest duże prawdopodobieństwo, że je zaakceptuje a nawet polubi.

Hodowla – gdzie szukać kota rasy Manx

Jeśli myślisz o tej rasie najpierw upewnij się, że jesteś w stanie spełnić wszystkie potrzeby czworonoga. Pamiętaj, że kupując rasowego kota ze sprawdzonych i godnych zaufania źródeł dostajesz mruczka o sprecyzowanym wyglądzie i pożądanych cechach charakteru. Miej na uwadze, że Manxa można krzyżować jedynie z kotami o długim ogonie. Nie spiesz się z decyzją o posiadaniu czworonoga i podejmij ją świadomie. Pamiętaj, że będziesz odpowiedzialny za to urocze stworzenie przez najbliższe kilkanaście lat. Wybierając hodowlę zwróć uwagę na każdy najmniejszy szczegół, ponieważ to właśnie on może okazać się najistotniejszy. Sprawdź, czy wybrana hodowla należy do jednej z uznanych międzynarodowych organizacji felinologicznych. Najwięcej hodowli Manxa jest w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, krajach Skandynawskich i Japonii. W Polsce rasa ta jest praktycznie niedostępna przez co sprawia że jej cena może być znacznie wyższa niż w przypadku innych ras kotów. Pamiętaj także, że cena jest uzależniona od wieku, płci, umaszczenia, a także odmiany, czy utytułowania rodziców kociąt. Kocięta za zagranicznych hodowli kosztują od 400 do 1200 euro. Jeśli zdecydujesz się na sprowadzenie czworonoga z zagranicy to pamiętaj, że musisz być przygotowany na dodatkowe koszty, jak i dłuższy czasem oczekiwania na pupila. Kociak musi odbyć niezbędne szczepienia, w tym szczepienie na wściekliznę, po którym musi odbyć dwutygodniową kwarantannę.

Jak rozpoznać dobrą hodowlę od pseudohodowli?

Na rynku poza godnymi zaufania hodowlami jest całe mnóstwo pseudohodowli, którym zależy jedynie na zysku ze sprzedaży zwierząt. Decydując się na kupno rasowego kota należy szczególną uwagę zwracać na każdy szczegół. Pierwszym sygnałem ostrzegawczym powinna być super atrakcyjna cena. Cena świadczy o jakości materiału genetycznego, warunkach w jakich trzymane są zwierzęta, jak były karmione i jak o nie dbano. Hodowle należące do uznanych międzynarodowych organizacji felinologicznych muszą działać według ściśle określonych przepisów pod rygorem utraty certyfikacji. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto osobiście porozmawiać z hodowcą, sprawdzić panujące w hodowli warunki. Upewnij się, że Twój czworonóg dostanie metrykę upoważniającą do zrobienia rodowodu. Rodowód musi posiadać znak wodny i być wydany przez uznaną organizację felinologiczną. Unikaj hodowli, które oferują Ci swoje kocięta bez rodowodu tłumacząc tym, że nie kot nie przeznaczony na wystawy nie musi go posiadać. Kot bez rodowodu to zwykły bezrasowiec.

Niezbędne akcesoria – kocie ABC

Pojawienie się wymarzonego czworonoga w domu to nie tylko powód do szczęścia, ale też duża odpowiedzialność. Kociak od pierwszego dnia będzie miał swoje potrzeby – fizjologiczne, żywieniowe czy psychiczne, dlatego od samego początku jego pobytu w nowym miejscu wszystko powinno być odpowiednio przygotowane. Jest to taki koci niezbędnik zawierający w sobie najpotrzebniejsze akcesoria. W dniu odebrania swojego wymarzonego czworonoga hodowca najpewniej przekaże Ci niezbędną wyprawkę, która zabezpieczy pierwszych kilka dni malucha. Przez pewien czas warto używać tego samego żwirku czy karmy, która była stosowana w hodowli, ponieważ pupil jest do nich przyzwyczajony a nagła zmiana może powodować różne problemy natury psychicznej czy fizjologicznej. Oczywiście można później zmienić żwirek czy też karmę na inne ale należy zrobić to stopniowo, mieszając stare z nowym. 

Na liście nie może zabraknąć misek na jedzenie i wodę. Miski na karmę powinny być dopasowane do wielkości czworonoga. Najlepiej wybrać ceramiczne, szklane lub metalowe, ponieważ plastikowe mogą zmieniać smak jedzenia, przez co pupil może wybrzydzać. Z kolei miski na wodę powinny być większe i szersze. Nasze mruczki często zapominają o jej piciu, ponieważ w naturalnym środowisku czerpią wodę z upolowanego pokarmu. Dlatego warto rozstawić kilka misek w kilku miejscach w mieszkaniu, albo zastosować fontannę-poidełko, która dla naszych czworonogów może być atrakcyjniejsza przez płynącą wodę.

Każdy mruczek ma potrzeby fizjologiczne, dlatego też konieczna będzie kuweta. Powinna być ona dla pupila komfortowa i dopasowana do jego wielkości. Może być zamknięta, otwarta a nawet samoczyszcząca. Do kompletu konieczny będzie też żwirek. Żwirek może być naturalny, drewniany, bentonitowy czy silikonowy. Ten jednak musi przypaść do gustu kociakowi. Jeśli nie przypasuje mruczkowi może to spowodować jego załatwianie się poza kuwetą. Przed kuwetę można położyć matę, która będzie zbierać osadzony na łapkach żwirek i zapobiegnie roznoszeniu go po całym mieszkaniu. Pomocna będzie również łopatka do czyszczenia i usuwania zanieczyszczeń z kuwety. 

Nie obędzie się również bez transportera, który posłuży nie tylko podczas rutynowych wizyt u weterynarza, ale także zapewni mu bezpieczeństwo podczas wspólnych podróży. Transporter może być plastikowy, materiałowy czy wiklinowy – na rynku jest bardzo duży wybór tych produktów. Do kompletu warto zakupić szelki i smycz, które zabezpieczą kota podczas wyjmowania z transportera. Dodatkowo będą przydatne jeśli planujemy zabierać naszego Manxa na spacery.

Kolejną bardzo ważnym akcesorium dla kota jest drapak, który zaspokoi naturalną kocią potrzebę ostrzenia pazurków. Drapak powinien być przede wszystkim solidny, dzięki czemu będzie bezpieczny dla naszego pupila. Bardziej rozbudowany model, zawierający tunele, domki czy hamaki będzie też doskonałym miejscem do zabawy dla naszego kociego przyjaciela. Oczywiście sam drapak nie wystarczy i warto również zaopatrzyć naszego podopiecznego w różnego rodzaju zabawki, które umilą mu wolny czas i zaspokoją jego potrzeby. Poza zwykłymi piłeczkami, myszkami czy piórkami dobrze jest zakupić zabawki interaktywne, które korzystnie wpłyną na zmysły czworonoga.

Doskonała kondycja i piękny wygląd naszego Manxa będzie wymagał niezbędnych akcesoriów i preparatów groomerskich.

Niezmiernie ważną kwestią jest zapewnienie pupilowi bezpieczeństwa w domu. W tym przypadku lepiej będzie aby przysłowie “mądry Polak po szkodzie” nie miało zastosowania. Koniecznie trzeba zabezpieczyć okna, balkon czy taras. Dzięki temu unikniemy ewentualnej ucieczki podopiecznego a także zapobiegniemy tragedii w przypadku wypadnięcia z okna mieszkania znajdującego się na wysokim piętrze. Zabezpieczenia możemy wykonać sami lub też zlecić ich montaż specjalistycznej firmie. Okna zabezpiecza się specjalnymi siatkami, natomiast na balkonie i tarasie montuje się wolierę. Nie jest to bardzo duży wydatek a profesjonalnie wykonane i zamontowane zabezpieczenia będą wyglądać estetycznie i co najważniejsze będą trwałe.

Dla kogo Manx będzie dobrym wyborem?

Manx to doskonały towarzysz dla rodzin, jak i osób, które potrzebują wiernego przyjaciela, z którym będą podążać przez życie. To aktywny kot, który chętnie podejmie się wspólnych zabaw i z przyjemnością będzie towarzyszył właścicielowi.  Osoba chcąca posiadać kota tej rasy musi również zdawać sobie sprawę z zagrożeń zdrowotnych na jakie narażone są te mruczki ze względu na swoją specyficzną budowę. 

Manx nie jest dobrym wyborem dla osób, które pragną kota niezależnego, który gdzieś tam będzie sobie w mieszkaniu. Kot tej rasy potrzebuje stałego kontaktu ze swoim opiekunem. Jeśli będziesz w stanie spełnić wymagania tego niezwykłego bezogoniastego kota, obdarzysz go troską i uczuciem to Manx odwdzięczy Ci się wieloletnią, bezinteresowną i bezgraniczną miłością!